Czas zwrotu inwestycji w fotowoltaikę wg nowego systemu rozliczeń net-billingu
autor mgr inż. Tomasz Sumera
Net-Billing, czyli system rozliczeń, który ma zacząć działać od 1.07.2022r dla instalacji uruchomionych od 1.04.22 zakłada bilansowanie kwot za energię oddaną do sieci oraz za energię pobraną.
Do 1.07.2024 ma być to rozliczenie energii oddanej do sieci na podstawie średniomiesięcznej ceny energii elektrycznej. Od 1.07.2024 bilansowanie ma być godzinowe.
Godzinowe rynkowe ceny energii elektrycznej można znaleźć na stronie Polskich Sieci Elektroenergetycznych : https://www.pse.pl/dane-systemowe/funkcjonowanie-rb/raporty-dobowe-z-funkcjonowania-rb/podstawowe-wskazniki-cenowe-i-kosztowe/rynkowa-cena-energii-elektrycznej-rce
Przestawione tam dane na dzień 20.04.22 (dzień powstania artykułu) wyglądają następująco:
|
godzina |
cena zł/MWh |
|
1 |
635,02 zł |
|
2 |
589,07 zł |
|
3 |
589,36 zł |
|
4 |
566,45 zł |
|
5 |
581,96 zł |
|
6 |
609,76 zł |
|
7 |
702,41 zł |
|
8 |
826,17 zł |
|
9 |
839,14 zł |
|
10 |
685,24 zł |
|
11 |
583,15 zł |
|
12 |
573,80 zł |
|
13 |
545,00 zł |
|
14 |
546,18 zł |
|
15 |
548,15 zł |
|
16 |
540,83 zł |
|
17 |
552,76 zł |
|
18 |
583,38 zł |
|
19 |
629,04 zł |
|
20 |
831,51 zł |
|
21 |
1 001,09 zł |
|
22 |
763,21 zł |
|
23 |
695,73 zł |
|
24 |
610,27 zł |
Tab. 1 Godzinowe rynkowe ceny energii elektrycznej w dniu 20.04.22 wg PSE (źródło: https://www.pse.pl/dane-systemowe/funkcjonowanie-rb/raporty-dobowe-z-funkcjonowania-rb/podstawowe-wskazniki-cenowe-i-kosztowe/rynkowa-cena-energii-elektrycznej-rce)
Jak widać z tabeli, niższa cena energii elektrycznej występuje nie tylko w nocy, ale również w godzinach, kiedy zwykle słońce najlepiej świeci, powodując produkcję energii z fotowoltaiki.
Oznacza to, że w przypadku gdyby magazyny energii były przystępniejsze cenowo, opłacałoby się gromadzić w nich energię przede wszystkim, by zabezpieczyć własne potrzeby, ale też w celu oddawania nadwyżki w czasie wyższej ceny energii. Po 1.07.2024, gdy rozpocznie się rozliczanie godzinowe, pozwoliłoby to na uzyskanie większej kwoty do przyszłego skompensowania kosztu energii zakupionej. Obecnie jednak magazyny energii są na tyle drogie, by stwierdzić, że inwestycja w akumulatory i niezbędny do nich osprzęt jest nadal nieopłacalna (taki system do instalacji na poziomie 3-kWp będzie droższy od samej instalacji fotowoltaicznej).
Skupmy się jednak na okresie najbliższym, czyli od 1.07.22 do 1.07.24. Rozliczenie w tym okresie ma się odbywać na podstawie średniomiesięcznej ceny energii elektrycznej. Ta nie została jeszcze ogłoszona, więc dla przykładu posłużymy się średnią wartością z tabeli powyżej (czyli średnią dobową podaną przez Polskie Sieci Elektroenergetyczne na dzień 20.04.22). Po przeliczeniu wartości średniej arytmetycznej tabeli otrzymujemy 651,20 zł/MWh, czyli 0,65zł/kWh.
Nowe przepisy przewidują, że prosument zapłaci opłaty dystrybucyjne za energię, czego wcześniej nie było.
Tabela przedstawia opłaty zmienne za energię elektryczną i dystrybucję w taryfie G-12 (taryfa 2 strefowa):
|
taryfa G12 |
zł/kWh |
|
| netto | brutto | |
| taryfa dzienna |
0,5070 |
0,6236 |
| taryfa nocna |
0,2600 |
0,3198 |
Tab. 2 Ceny energii elektrycznej bez opłat dystrybucyjnych w taryfie G-12
Warto tu zauważyć, że taryfa II, zwana nocną, nie występuje tylko w nocy- są to godziny: 13.00-15.00 oraz od 22.00 do 6.00. Pozostała część doby to taryfa I, zwana dzienną.
Opłaty dystrybucyjne to bardziej złożona kwestia, gdyż składają się z wielu pozycji i niektóre wartości są takie same dla taryfy dziennej i nocnej, a pozostałe się różnią.
Szczegóły przedstawia zestawienie:
|
Opłaty dystrybucyjne zmienne zł/kWh |
netto | brutto | |
| opłata jakościowa |
0,0102 |
0,0125 |
|
| opłata OZE |
0,0022 |
0,0027 |
|
| opłata kogeneracyjna |
0,0014 |
0,0017 |
|
| suma powyższych opłat |
0,0138 |
0,0170 |
|
| składnik zmienny stawki sieciowej | dzienny |
0,1969 |
0,2422 |
| nocny |
0,0425 |
0,0523 |
|
| razem opłaty zmienne | dzień |
0,2107 |
0,2591 |
| noc |
0,0563 |
0,0692 |
|
Tab. 3 Opłaty dystrybucyjne zmienne w taryfie G-12
Ponadto, są opłaty stałe, pobierane miesięcznie:
|
opłaty dystrybucyjne stałe zł/miesiąc |
netto |
brutto |
| składnik stały stawki sieciowej |
7,95 |
9,7785 |
| stawka opłaty przejściowej |
0,33 |
0,4059 |
| stawka opłaty abonamentowej |
0,38 |
0,4674 |
| opłata mocowa |
7,47 |
9,1881 |
| razem |
16,13 |
19,8399 |
Tab.4 Opłaty dystrybucyjne stałe w taryfie G-12
Obliczenie przychodu z tytułu energii oddanej do sieci
Z wcześniejszego artykułu na temat doboru instalacji fotowoltaicznej wynika, że przeciętna polska 4 osobowa rodzina (rodzice + 2 dzieci), mieszkająca w domku jednorodzinnym, zużywa ok. 3500kWh rocznie, pod warunkiem, że nie ma dodatkowych odbiorników energii, jak np. pompa ciepła, grzałka elektryczna c.w.u. ogrzewanie elektryczne budynku itp.
Fachowe programy symulacyjne pokazują, że ok. 1000kWh można w takich warunkach zużyć bezpośrednio z fotowoltaiki – pozostała część energii idzie do sieci elektroenergetycznej, gdyż w czasie gdy słońce świeci, najczęściej domownicy są w pracy lub szkole i nie ma odpowiedniego zużycia energii.
Możemy więc przyjąć, że 1000 kWh zostanie zużyte z bezpośredniej produkcji instalacji fotowoltaicznej, w czasie gdy słońce świeci. Zatem 3500-1000kWh = 2500kWh to ilość energii, jaką powinniśmy pobrać z sieci elektroenergetycznej.
Do obliczeń przyjmuję wielkość instalacji 4,2kWp, jak w obliczeniach czasu zwrotu inwestycji w poprzednim artykule. W poprzednim artykule wyjaśniałem, dlaczego jest to właściwy dobór, używając współczynnika 0,8. Teraz uzasadnienie trochę większej produkcji w stosunku do potrzeb jest inne :
-
Prosument zapłaci opłaty dystrybucyjne, zatem niewielka nadwyżka energii wyprodukowanej pomoże skompensować opłaty dystrybucyjne.
-
Ustawa przewiduje zwrot pieniędzy dla prosumenta, jeśli zgromadzonych na koncie rozliczeniowym środków nie wykorzysta, ale tylko w granicach 20% wartości wyprodukowanej energii.
Zatem znów 4,2kWp dla zużycia na poziomie 3500kWh rocznie jest właściwą instalacją. Przy okazji, dzięki temu łatwo będzie porównać oszczędności i czasy zwrotu inwestycji w obecnym systemie net-billingu i poprzednim systemie producenckim.
Podobnie jak poprzednio, produkcja energii elektrycznej szacowana jest na 4 125kWh rocznie. Do obliczeń przyjmuję przykładową średnią cenę energii elektrycznej 651,20 zł/MWh, czyli 0,6512zł/kWh, wyliczoną wcześniej na podstawie tab.1.
Skoro rodzina bezpośrednio w czasie produkcji energii ze słońca zużyje rocznie 1000kWh, do sieci pójdzie 4125-1000kWh=3 125kWh, co powinno dać przychód 3125kWhx0,6512zł=2 034,98 zł.
Z sieci pobrane zostanie 2500kWh wg wcześniejszych wyliczeń:
-
Roczne zużycie energii elektrycznej 3500kWh
-
Energia zużyta z fotowoltaiki bezpośrednio w domu 1000kWh
-
Różnica (energia pobrana z sieci) 2500kWh
Typowy podział zużycia energii elektrycznej na przykładzie danych z pomiarów u autora artykułu jest następujący:
65% taryfa dzienna : 2500*0,65=1625 kWh
35% taryfa nocna : 2500*0,35=875 kWh
Koszt energii i dystrybucji do zapłaty będzie następujący:
-
Opłaty stałe sieciowe wyliczone w tab.4: 12×19,8399= 238,08zł.
-
Opłaty za energię elektryczną wyniosą:
|
taryfa G12 |
zużycie |
cena zł/kWh |
wartość zł/kWh |
|
KWh |
brutto |
brutto |
|
| taryfa dzienna |
1625,0 |
0,6236 |
1 013,35 zł |
| taryfa nocna |
875,0 |
0,3198 |
279,83 zł |
| razem |
2500,0 |
1 293,18 zł |
Tab. 5 Opłaty za energię elektryczną bez opłat dystrybucyjnych w taryfie G-12 (źródło: https://www.tauron.pl/dla-domu/prad/taryfa-sprzedawcy/g12)
-
Opłaty dystrybucyjne zmienne:
|
Opłaty dystrybucyjne zmienne |
zużycie kWh |
zł/kWh |
wartość |
|
| razem opłaty dystrybucyjne zmienne | dzień |
1625,0 |
0,2591 |
421,12 zł |
| noc |
875,0 |
0,0692 |
60,58 zł |
|
| razem opłaty zmienne |
481,70 zł |
|||
Tab. 6 Opłaty dystrybucyjne zmienne (źródło: https://www.tauron-dystrybucja.pl/uslugi-dystrybucyjne/stawki-oplat-dystrybucyjnych)
-
Opłaty abonamentowe 2,28zł netto, przy założeniu odczytów co 2 miesiące. Brutto to kwota 1,23×2,28zł=2,80zł/miesięcznie. Rocznie to 12×2,80zł=33,65 zł.
Podsumowanie obliczeń
Suma opłat wyliczonych powyżej to 238,08zł+1 293,18 zł+481,70 zł+33,65zł=2 046,61 zł
Ponieważ przewidywany przychód ze sprzedaży energii do sieci wyniesie 2 034,98 zł, przykładowa rodzina zapłaciłaby za energię elektryczną i dystrybucję 2 046,61 zł-2 034,98 zł=11,62zł.
Oczywiście, wszystko zależy od średniej miesięcznej ceny energii elektrycznej, a przedstawiona tu stanowi tylko przykład.
Czas zwrotu inwestycji
Przyjmując, podobnie jak w poprzednim artykule, koszt instalacji 4,2kWp jako 20 000zł, oraz wyżej wyliczony przychód z instalacji fotowoltaicznej 2 034,98 zł otrzymujemy prosty czas zwrotu inwestycji SPBT=20000/2034,98=9,83 lat. Tabela i wykres poniżej pokazują wartość NPV dla tej inwestycji :
|
OBLICZENIA EKONOMICZNE INWESTYCJI |
||||||||||||||
|
Instalacja fotowoltaiczna 4,2 kWp |
||||||||||||||
|
Symbol |
Objaśnienie |
Jednostka |
Wartość |
|||||||||||
|
ΔQ0 |
roczna oszczędność energii |
kWh |
3 500,00 |
|||||||||||
|
ΔQ0 |
roczna oszczędność kosztu energii |
zł |
2 034,98 |
|||||||||||
|
t |
przewidywany czas użytkowania |
lat |
25,00 |
|||||||||||
|
ΔQ0 |
całkowita oszczędność energii za okres użytkowania |
kWh |
87 500,00 |
|||||||||||
|
ΔQ0 |
całkowita oszczędność kosztu energii za okres użytkowania |
zł |
50 874,61 |
|||||||||||
|
N |
nakłady na inwestycję |
zł |
20 000,00 |
|||||||||||
|
SPBT |
prosty czas zwrotu |
lat |
9,83 |
|||||||||||
| NPV | OBLICZENIE NPV za okres |
25 |
lat |
11 790,69 zł |
||||||||||
|
r |
stopa dyskonta |
% |
4,00% |
|||||||||||
|
rok |
Czynnik dyskon-tujący |
Koszty inwesty-cyjne netto (kwalifiko-wane) |
zdyskon-towana roczna wartość oszczędności energii |
NPV |
rok |
Czynnik dyskontu-jący |
zdyskontowana roczna wartość oszczędności energii |
NPV |
||||||
|
zł |
zł |
zł |
12 |
0,625 |
1271 |
-902 |
||||||||
|
0 |
1 |
20 000 |
13 |
0,601 |
1222 |
321 |
||||||||
|
1 |
0,962 |
1957 |
-18 043 |
14 |
0,577 |
1175 |
1 496 |
|||||||
|
2 |
0,925 |
1881 |
-16 162 |
15 |
0,555 |
1130 |
2 626 |
|||||||
|
3 |
0,889 |
1809 |
-14 353 |
16 |
0,534 |
1086 |
3 712 |
|||||||
|
4 |
0,855 |
1740 |
-12 613 |
17 |
0,513 |
1045 |
4 757 |
|||||||
|
5 |
0,822 |
1673 |
-10 941 |
18 |
0,494 |
1005 |
5 761 |
|||||||
|
6 |
0,790 |
1608 |
-9 332 |
19 |
0,475 |
966 |
6 727 |
|||||||
|
7 |
0,760 |
1546 |
-7 786 |
20 |
0,456 |
929 |
7 656 |
|||||||
|
8 |
0,731 |
1487 |
-6 299 |
21 |
0,439 |
893 |
8 549 |
|||||||
|
9 |
0,703 |
1430 |
-4 869 |
22 |
0,422 |
859 |
9 408 |
|||||||
|
10 |
0,676 |
1375 |
-3 494 |
23 |
0,406 |
826 |
10 233 |
|||||||
|
11 |
0,650 |
1322 |
-2 173 |
24 |
0,390 |
794 |
11 027 |
|||||||
|
25 |
0,375 |
763 |
11 791 |
|||||||||||
|
|
||||||||||||||
Tab. 7 i rys.1 Wartość NPV dla inwestycji
Podsumowanie
Porównując oba obliczenia: wg starego systemu i nowego można dojść do wniosku, że spadły oszczędności z instalacji fotowoltaicznej a wydłużył się czas zwrotu tej inwestycji. Jednak różnice nie są duże. Zatem instalowanie fotowoltaiki nadal będzie opłacalne. Należy jednak zwrócić szczególną uwagę na wielkość instalacji, gdyż precyzyjny dobór do przewidywanych potrzeb odbiorcy jest warunkiem dobrego czasu zwrotu inwestycji.
Można się spodziewać, że w miarę upływu czasu ceny energii elektrycznej będą rosły, dlatego rzeczywisty czas zwrotu inwestycji może się okazać lepszy od wyliczonego w tym artykule.
Na koniec przypomnienie : cena energii oddanej do sieci pochodzi z notowań z dnia 20.04.22. Średnia miesięczna podawana do rozliczeń od lipca 2022 może się różnić od tej wartości przykładowej.